Twin studie: Alzheimer biomarkers in het oog

TWIN studie: longitudinale studie naar Alzheimer biomarkers in het oog

De TWIN studie¹ beoogt inzicht te verwerven over parameters, die van belang zijn voor ontwikkelen (pre) klinische Alzheimer. Inclusie bestaat uit sibs behorend tot monozygote tweeling, neurocognitief normaal, goed gefenotypeerd tav amyloid status (MRI / PET-scan, LP). Naast vele parameters vanuit algemeen lichamelijk / bloed onderzoek, is er ook oogheelkundig onderzoek uitgevoerd: spleetlamp, fundus foto, OCT, OCT-A. Het betreft een longitudinaal onderzoek, waarbij de baseline en eerste follow-up reeds beschreven zijn.^2-8 Het tweede follow-up onderzoek wordt op dit moment afgerond (delay door COVID). Voor het 3^e follow-up onderzoek wordt nu een amendement geschreven. Naast bovengenoemde onderzoeken, zal de Optina hyperspectrale camera toegevoegd worden en de Optos Widefield camera.

Te verwachten studie resultaten en artikelen.

Follow-up 2:

1. OCT: neuroretinale degeneratie, laagdikte metingen, longitudinaal, onderscheid tussen healthy en preclinical AD (deel deelnemers overgang van amyloid negatief naar positief doorgemaakt), maar ook de fysiologische (aging) veranderingen

Studie vraagstellingen:

1. Is er een verschil in verandering in retinale (laag)dikte metingen tussen amyloid positieve , preclinical AD patienten en amyloid negatieve controles
2. Wat is de verandering over de tijd (aging) in de metingen van retinale (laag)dikte metingen bij gezonde personen

 

1. OCT-A: Vessel Density, Perfusion Density, FAZ oppervlak, Fundus foto: SIVA vaatanalyse

Studie vraagstellingen:

3. Is er een verschil in verandering in retinale vaatparameters ( SIVA parameters / OCT-A) parameters tussen amyloid positieve , preclinical AD patienten en amyloid negatieve controles
4. Wat is de verandering over de tijd (aging) in de metingen van retinale vaatparameters ( SIVA parameters / OCT-A) bij gezonde personen

Follow-up 3:

1. OCT / OCT-A / fundusfoto als boven, zelfde vraagstellingen (5,6,7,8)

• Toegevoegde waarde Widefield, toegevoegde waarde Optina hyperspectrale camera
• Metingen ieder voor zich, vergelijk preclinical AD en controles (9, 10)
• In combi met andere metingen (11, 12)
• Grofweg gaat het hierbij dus om 12 mogelijke artikelen.

 

Binnen het PhD traject valt dan de uitvoering van de verschillende imaging modaliteiten (OCT, OCT-A, fundus foto, Optina , Widefield) bij de tweelingen, het extraheren van de voor de studie benodigde parameters, het invoeren van deze parameters in de CRF’s voor wat betreft het oogheelkundige onderzoek en het beschikbaar maken van deze data  voor analyse met SPSS (of ander statistiek programma), het beschrijven van de resultaten in serie artikelen, het samenstellen van thesis obv deze artikelen.

Referenties:

1: Konijnenberg E, Carter SF, Ten Kate M, den Braber A, Tomassen J,  Amadi C,Wesselman L, Nguyen HT, van de Kreeke JA, Yaqub M, Demuru M, Mulder SD, Hillebrand A, Bouwman FH, Teunissen CE, Serné EH, Moll AC, Verbraak FD, Hinz R, Pendleton N, Lammertsma AA, van Berckel BNM, Barkhof F, Boomsma DI, Scheltens P, Herholz K, Visser PJ. The EMIF-AD PreclinAD study: study design and baseline cohort overview. Alzheimers Res Ther. 2018 Aug 4;10(1):75.

2: van de Kreeke JA, Nguyen HT, den Haan J, Konijnenberg E, Tomassen J, den Braber A, Ten Kate M, Collij L, Yaqub M, van Berckel B, Lammertsma AA, Boomsma DI, Tan HS, Verbraak FD, Visser PJ. Retinal layer thickness in preclinicalAlzheimer’s disease. Acta Ophthalmol. 2019 Dec;97(8):798-804.

3: van de Kreeke JA, Nguyen HT, Konijnenberg E, Tomassen J, den Braber A, Ten Kate M, Yaqub M, van Berckel B, Lammertsma AA, Boomsma DI, Tan SH, Verbraak F, Visser PJ. Optical coherence tomography angiography in preclinical Alzheimer’s disease. Br J Ophthalmol. 2020 Feb;104(2):157-161.

4: van de Kreeke JA, Nguyen HT, Konijnenberg E, Tomassen J, den Braber A, Ten Kate M, Yaqub M, van Berckel B, Lammertsma AA, Boomsma DI, Tan HS, Visser PJ, Verbraak FD. Longitudinal retinal layer changes in preclinical Alzheimer’s disease. Acta Ophthalmol. 2020 Oct 18.

5: den Haan J, van de Kreeke JA, van Berckel BN, Barkhof F, Teunissen CE, Scheltens P, Verbraak FD, Bouwman FH. Is retinal vasculature a biomarker in amyloid proven Alzheimer’s disease? Alzheimers Dement (Amst). 2019 May 10;11:383-391.  Erratum in: Alzheimers Dement (Amst). 2020 Jul 05;12(1):e12046. Haan, Jurre den [corrected to den Haan, Jurre].

6: van de Kreeke JA, Nguyen HT, Konijnenberg E, Tomassen J, den Braber A, Ten Kate M, Sudre CH, Barkhof F, Boomsma DI, Tan HS, Verbraak FD, Visser PJ. Retinal and Cerebral Microvasculopathy: Relationships and Their Genetic Contributions. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2018 Oct 1;59(12):5025-5031.

7: den Haan J, Verbraak FD, Visser PJ, Bouwman FH. Retinal thickness in Alzheimer’s disease: A systematic review and meta-analysis. Alzheimers Dement (Amst). 2017 Jan 25;6:162-170.

8: den Haan J, Janssen SF, van de Kreeke JA, Scheltens P, Verbraak FD, Bouwman FH. Retinal thickness correlates with parietal cortical atrophy in early-onset Alzheimer’s disease and controls. Alzheimers Dement (Amst). 2017 Nov 6;10:49-55.

Promotores

Prof.dr. Ruth van Nispen, Prof.dr. Stevie Tan, Dr. Frank Verbraak, Dr. Femke Bouwman, Dr. Pieter-Jelle Visser