E-PsEYE: met E-health mentaal gezond

Klinisch onderzoek

Hilde van der Aa heeft onderzoek uitgevoerd naar de kosten-effectiviteit van E-PsEYE, een op cognitieve gedragstherapie gebaseerde E-health interventie, ondersteund door maatschappelijk werkers, om somberheid en angstklachten te verminderen bij mensen met macula oedeem die anti-VEGF injecties ontvangen.

Onderzoeker
Positie

Senior onderzoeker

Financiering

ZonMw Doelmatigheid

Periode

2017-2020

E-PsEYE

Waarom doen we deze studie?

Mensen met netvliesaandoeningen zoals natte macula degeneratie en diabetische retinopathie kunnen baat hebben bij een medicamenteuze remming van de groeifactor VEGF (vascular endothelial growth factor). Men ontvangt hierbij herhaaldelijke injecties die in het oog worden ingespoten. In veel gevallen kan dit een verslechtering van het zicht voorkomen, maar de effecten verschillen sterk per persoon. Het proces naar steeds verdergaande visusbeperking en onzekerheid rondom de werking van de anti-VEGF injecties kan grote invloed hebben op het psychosociaal welbevinden van patiënten. Uit eerder onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de patiënten somberheid en/of angstklachten ervaart, zoals angst dat het zicht achteruit gaat, angst om blind te worden, angst voor de injecties zelf, onzekerheid omtrent de behandeling, boosheid, verdriet. Als deze klachten langer aanhouden kunnen zij een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van leven en kunnen de visuele en lichamelijke conditie van mensen verder verslechteren.

Wat is het doel?

Het doel van dit onderzoek was om via Internet een begeleide zelfhulpcursus (genaamd E-PsEYE) aan te bieden om mensen bij depressie en angstklachten te ondersteunen en de kosten-effectiviteit ervan te onderzoeken.

Hoe voeren we deze studie uit?

Bij E-PsEYE krijgt de patiënt informatie aangereikt over de ooginjecties en wat dit met je kan doen. Daarnaast worden op basis van cognitieve gedragstherapie oefeningen aangereikt om met deze gevoelens om te leren gaan. Patiënten van de polikliniek oogheelkunde van acht ziekenhuizen volgden deze interventie vanuit huis met ondersteuning van een maatschappelijk werker van Koninklijke Visio. Deze maatschappelijk werkers hebben telefonisch of digitaal contact met mensen om te zien hoe het gaat en om hen te motiveren de cursus te doorlopen. In een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek (n=174) werd de kosteneffectiviteit van deze interventie vastgesteld. Bij alle deelnemers werden in totaal 5  metingen afgenomen (digitaal of telefonisch):  bij de start van de studie, na 3 maanden, 6 maanden, 9 maanden en 12 maanden.

Belangrijke resultaten & conclusies

Na 12 maanden werd een kleine significante afname van depressie gevonden door het volgen van E-PsEYE, maar geen significante afname in angst of verbetering in kwaliteit van leven. Ook werd een bescheiden maatschappelijke kostenbesparing gevonden die niet met voldoende zekerheid kon worden toegeschreven aan de interventie. Verschillende barrières en bevorderende factoren werden genoemd. Strategieën die zich hierop concentreren, kunnen het gebruik van E-PsEYE in de toekomst verbeteren, zoals intensievere ondersteuning bij e-health toepassingen en ondersteuning bij het (h)erkennen van mentale klachten.

Verschenen publicaties

van der Aa, H. P. A., van Rens, G. H. M. B., Verbraak, F. D., Bosscha, M., Comijs, H. C., & van Nispen, R. M. A. (2021). Anxiety and depression in patients who receive anti-VEGF treatment and the usability and feasibility of e-mental health support: the E-PsEYE pilot study. Ophthalmic and Physiological Optics41(4), 808-819. https://doi.org/10.1111/opo.12837

van der Aa, H. P. A., van Rens, G. H. M. B., Verbraak, F. D., Bosscha, M., Koopmanschap, M. A., Comijs, H. C., Cuijpers, P., & van Nispen, R. M. A. (2017). Economic evaluation of an e-mental health intervention for patients with retinal exudative diseases who receive intraocular anti-VEGF injections (E-PsEYE): protocol for a randomised controlled trial. BMJ Open7(11), e018149. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2017-018149